W ostatnim czasie zaburzenie osobowości borderline pojawia się dosyć często. W mediach, diagnozach, na Instagramie. Czy jest to po prostu jakaś nowa moda? A może faktycznie wiąże się z cierpieniem?
Od razu muszę sprostować: borderline to realne cierpienie a nie fanaberia!
Celem DBT jest pomoc ludziom w znalezieniu drogi do wyjścia z piekła
– M. Linehan
Szacuje się, ze w populacji rozpowszechnienie zaburzenia osobowości borderline wynosi 0,7–1,8%. Czy to dużo? Sporo, jeżeli porównamy np. ze schizofrenią, która występuje z częstością ok. 1%. Dodatkowo wśród pacjentów leczonych w szpitalach częstość występowania borderline to już ok. 15–25% i stanowi połowę wszystkich przypadków z rozpoznaniem zaburzeń osobowości. Bo osoby z zaburzeniem osobowości borderline zgłaszają się po pomoc, chcąc poprawy swojego stanu.
Jak rozpoznać zaburzenie osobowości borderline?
Kryteria diagnostyczne wg. DSM-V, z których korzysta się przy okazji diagnozowania za pomocą Ustrukturalizowanego Wywiadu Klinicznego SCID – 5 (nowsza wersja narzędzia SCID II), wyglądają następująco:
- Desperacki wysiłek wkładany w unikanie odrzucenia przez innych (często wyobrażonego)
- Burzliwie przebiegające relacje interpersonalne, charakteryzujące się wahaniami między idealizacją a dewaluacją (pozbawianie wartości)
- Trudności w określneniu i odczuwaniu własnej tożsamości, niestabilny obraz samego siebie
- Impulsywność, która pojawia się w co najmniej 2 obszarach i wiąże się z ryzykiem (np. wydatki, seks, nadużywanie substancji, ryzykowna jazda samochodem, objadanie się)
- Wielokrotne zachowania, gesty lub groźby samobójcze i/albo samookaleczenia
- Niestabilność reakcji emocjonalnych spowodowana zmiennością nastroju w zależności od warunków (np. nasilone epizody dysforii, drażliwość lub lęk utrzymujące się do kilku godzin, rzadko dłużej niż kilka dni)
- Przewklekłe poczucie pustki
- Łatwość w wpadaniu w złość i trudności w panowaniu nad nią (np. częste wybuchy złości, niszczenie przedmiotów, utrzymujące się poczucie gniewu, udział w bójkach).
- Wyobrażenia paranoidalne lub bardzo nasilone objawy dysocjacyjne związane z czynnikami stresującymi
Aby móc pstawić diagnozę zaburzenia osobowości borderline, musimy spełniać przynajmniej 5 z wymienionym objawów. Dlatego osoby z diagnozą zaburzenia osobowości borderline mogą być totalnie różne!
Wzorce zachowań wg. Marshy Linehan
Marsha Linehan wyróżniła pewne wzorce behawioralne, tzw. dialektyczne dylematy, z którymi mierzymy się również w trakcie terapii*:
* Linehan, M. (2010). Zaburzenie osobowości z pogranicza. Terapia poznawczo – behawioralna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Odnośnie wzorców zachowań polecam również wykład Jana Topczewskiego, doktoranta na warszawskim SWPS, dotyczący zaburzenia osobowości borderline z perspektywy terapii kontekstualnych (takich jak np. terapia akceptacji i zaangażowania): https://www.youtube.com/watch?v=aMCkQCOAVT4 (załączony poniżej)
Terapia szyta na miarę borderline
Kompleksowa terapia dialektyczno – behawioralna (Przeczytaj więcej…; obejmująca, poza terapią indywidualną, trening umiejętności DBT, coaching telefoniczny i udział terapeuty w zespole konsultacyjnym) została opracowana jako odpowiedź na trudności, z którymi mierzą się pacjenci z tendencjami samobójczymi i dysregulacją emocjonalną. Jest to terapia polecana osobom z zaburzeniem osobowości borderline, przynosząca realne efekty.
Nadrzędnym celem terapii DBT jest zbudowanie życia wartego przeżycia, co wiąże się z nauką umiejętności, a także zmianą podejścia w myśleniu na bardziej dialektyczne (łączące różne możliwości). Jest to podejście o skuteczności udowodnionej naukowo.
W Polsce niewielu jest jeszcze terapeutów DBT, ale jest nadzieja, że sytuacja się poprawi. Innymi polecanymi formami są m.in. terapia schematów czy terapia oparta na mentalizacji. Warto szukać pomocy i pozostawać z nadzieją, bo zaburzenie osobowośni nie oznacza wyroku. Można zmienić swoje zachowanie, a przez to krok po kroku zmienić swoją rzeczywistość.
Autorka tekstu
mgr Ola Radomska-Budnik - psycholożka, psychoterapeutka poznawczo - behawioralna w trakcie certyfikacji. Pracuje terapeutycznie z osobami dorosłymi i nastolatkami, korzystając z terapii schematów, umiejętności DBT oraz Superhero Therapy (ACT). Swoją pasję do psychologii i fantastyki łączy w ramach podcastu i działań Fantastycznej Kozetki. Prywatnie realizuje pisarskie marzenia i spędza czas w fantastycznych światach gier fabularnych.
Funkcja trackback/Funkcja pingback